4 ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ

Πρέπει ευθαρσώς να αντιμετωπίσουμε, όπως κάνει ο Καστοριάδης, το ερώτημα: γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των κοινωνιών ανέθρεψαν και ανατρέφουν τα μέλη τους στη βάση της ανισότητας και όχι της ισότητας σε σχέση με τους άλλους; Αυτό συνέβη και συμβαίνει, διότι ο άνθρωπος, ως ψυχική μονάδα, χαρακτηρίζεται από αισθήματα αποκλειστικότητας και παντοδυναμίας, και οι κοινωνίες της ανισότητας ανταποκρίνονται καλύτερα σ' αυτό τον πρωταρχικό ψυχικό πυρήνα, ενώ το πρόταγμα της αυτονομίας και της ισότητας είναι ανταγωνιστικό απέναντι σ' αυτόν. Και είναι φανερό -όπως γράφει ο Καστοριάδης- ότι ένα θεμελιώδες σύστοιχο των απαιτήσεων της ψυχικής οικονομίας του ατόμου δημιουργείται, επινοείται από την κοινωνία υπό τη μορφή ακριβώς της κοινωνικής ιεραρχίας και της ανισότητας. Τμήματα των υποστηρικτών της «αυτονομίας» προωθούσαν απόψεις που ταύτιζαν την αυτονομία με την απουσία της υπευθυνότητας και που, μάλιστα, θεωρούσαν την υπευθυνότητα και την οργάνωση ως χαρακτηριστικά των μπάτσων, δηλαδή ως χαρακτηριστικά της κρατιστικής και της ευρύτερης εξουσιαστικής λογικής. Και σήμερα, επίσης, υφίσταται ο ίδιος κίνδυνος: να συνταυτισθεί η αυτονομία με τον καλπάζοντα στις ημέρες μας ατομικισμό. Μία συνταύτιση που αφήνει άθικτες τις υπάρχουσες οικονομικές - πολιτικές -πολιτιστικές δομές. (. . .) Το κυρίαρχο σήμερα όνειρο της ατομικής «ευζωίας» (άνετο σπίτι, εξοχικό, αυτοκίνητο, μηχανή, φουσκωτό, καλή δουλειά, λεφτά για μια σχετικά άνετη ζωή ) μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στα πλαίσια του συστήματος. . . Το αίτημα της κοινωνικής και της ατομικής αυτονομίας, αντίθετα, απαιτεί την ανατροπή της υπάρχουσας κοινωνικής κατάστασης πραγμάτων, της ιδιοκτησίας, του κράτους και των διαχωρισμένων ανέσεων. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)