ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ

Για να γνωρίσει καλύτερα τον άνθρωπο, το βιβλίο αυτό, πιστό στην εθνολογική μέθοδο, κατευθύνει το βλέμμα σε κοινωνίες πολύ απομακρυσμένες από εκείνη του παρατηρητή. Όμως, παρουσιάζεται επίσης και σαν μια σειρά σκέψεων πάνω σε ένα πολύ γενικό πρόβλημα της ανθρώπινης κατάστασης: εκείνο των σχέσεων ανάμεσα στον εξαναγκασμό και την ελευθερία. Ποιο περιθώριο ελιγμών διαθέτει η κουλτούρα μέσα στα όρια που θέτει στον άνθρωπο η βιολογική του φύση, το ίδιο το άτομο στους κόλπους των βασικών κοινωνικών ενοτήτων -οικογένεια, γάμος, συγγένεια- όπου γεννήθηκε και είναι επιφορτισμένο να διατηρήσει ή να ανανεώσει; Με ποια ελευθερία η σκέψη αντιδρά στις πιέσεις του περίγυρου; Σε ποιους στοιχειώδεις κανόνες πρέπει να υπακούει η γλώσσα για να επιτρέψει την επικοινωνία; Ποιες σχέσεις υπάρχουν ανάμεσα στην κλίμακα των πιθανών που συλλαμβάνει το πνεύμα και την πραγματοποίηση ορισμένων μόνο από αυτά; Ανοίγοντας το δρόμο του ανάμεσα στους θεσμούς, στα ήθη, στους μύθους, στις τελετουργίες και τις δοξαξίες των πιο διαφορετικών κοινωνιών, ο συγγραφέας πλησιάζει προοδευτικά στη δική μας. Δείχνει ότι σε μας όπως κι αλλού, αντί να έρχονται σε αντίθεση, ο καταναγκασμός και η ελευθερία αλληλοστηρίζονται. Έτσι, διαλύεται η σύγχρονη ψευδαίσθηση ότι η ελευθερία δεν αντιμετωπίζει εμπόδια κι ότι η μόρφωση, η κοινωνική ζωή, η τέχνη απαιτούν για να ευδοκιμήσουν μια πράξη πίστης στην παντοδυναμία του αυθορμητισμού: ψευδαίσθηση που δεν είναι το αίτιο, αλλά όπου μπορεί να δει κανείς μια όψη της κρίσης την οποία περνάει σήμερα η Δύση.