Τις δυο τελευταίες δεκαετίες γίνεται από τους διάφορους κλάδους της Ορθόδοξης ακαδημαϊκής θεολογίας μια αξιοπρόσεκτη και πολύ σημαντική προσπάθεια για εκλαΐκευση των συμπερασμάτων της επιστημονικής έρευνας και για προσέγγιση των ποικίλων ποιμαντικών προβλημάτων της Εκκλησίας. Ήταν καιρός πλέον τα δύσκολα και ακανθώδη προβλήματα της καθημερινής ζωής των πιστών ν' αρχίσουν ν' αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα και υπευθυνότητα και από την επίσημη Θεολογία και να μην εγκαταλείπονται στην αγαθή διάθεση και ατομική προαίρεση εκείνων μόνο που ασκούν την ποιμαντική διακονία στον πρακτικό τομέα.
Η σύγχρονη Ορθόδοξη Θεολογία καλείται ν' αντιληφθεί το χρέος της και τις ευθύνες της έναντι της ποιμαίνουσας Εκκλησίας και ως χαρισματική λειτουργία η ίδια να συμβάλει αποφασιστικά στην οικοδομή των πιστών και στη γενικότερη προαγωγή της Εκκλησίας, ώστε να γίνει πραγματικότητα και σήμερα η αληθινή βίωση της πίστεως και η εμπέδωση ενός ορθόδοξου ήθους και ορθόδοξου φρονήματος μέσα στην καθημερινή ζωή.
Έτσι αντελήφθησαν τη θεολογία οι ιεροί συγγραφείς της Καινής Διαθήκης στην αρχή και οι Πατέρες της Εκκλησίας αργότερα. Ο απόστολος Παύλος μίλησε για μια θεολογία που καταξιώνεται μόνο ως χαρισματική λειτουργία στην προσπάθεια πνευματικής οικοδομής των πιστών και πραγμάτωσης της ενότητας της Εκκλησίας. Ο Κύριος της πίστεώς μας, πράγματι, έδωσε στην Εκκλησία τους μεν αποστόλους, τους δε προφήτας, τους δε ευαγγελιστάς, τους δε ποιμένας και διδασκάλους, προς τον καταρτισμόν των αγίων ως έργον διακονίας, εις οικοδομήν του σώματος του Χριστού, μέχρι καταντήσωμεν οι πάντες εις την
ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού (Εφεσ.4,11-13). Τότε η θεολογία δεν θα είναι μια ατομική ή "ταξική" υπόθεση, αλλά ζωντανή πραγματικότητα του συνόλου του λαού του Θεού, "κοινοτική" και εκκλησιολογική λειτουργία. Θα πρόκεται για το μέγα "μυστήριον της θεολογίας", όπως ονομάζεται στην πατερική παράδοση η θεολογική γνώση και μάθηση.