Τα θεμελιώδη δικαιώματα διασφαλίζουν πρωταρχικά μια σφαίρα ιδιωτικής αυτονομίας, στην οποία απαγορεύονται
αυθαίρετες επεμβάσεις του κράτους. Εδώ και αρκετές δεκαετίες γίνεται όμως δεκτό, τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο, πως
η ενέργεια των συνταγματικών δικαιωμάτων δεν είναι αποκλειστικά αμυντική ούτε περιορίζεται στη σχέση μεταξύ κράτους
και πολίτη. Αναγνωρίζεται πως το κράτος υπέχει, επιπλέον, την υποχρέωση (στην οποία αντιστοιχούν αγώγιμα υποκειμενικά
δικαιώματα) να λαμβάνει μέτρα, προκειμένου να προστατεύσει τα πρόσωπα που υπόκεινται στην εξουσία του από κινδύνους
τους οποίους προκαλούν, κυρίως, ιδιώτες, αλλά και άλλα κράτη ή φυσικά φαινόμενα. Αυτό φαίνεται καθαρά στο πλαίσιο της
Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
(πριν από την κατάργησή της) όσο και το Δικαστήριο του Στρασβούργου έχουν αναπτύξει, υπό τη γενική κατηγορία των
«θετικών υποχρεώσεων» του κράτους, μια πλούσια νομολογία σχετικά με την προστατευτική διάσταση των δικαιωμάτων που
κατοχυρώνονται στη Σύμβαση.