ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Η τέχνη της Υποσαχάριας Αφρικής έχει μακρά παράδοση, αν και είναι δύσκολο να αποδοθεί με ακρίβεια, επειδή πολλά έργα, φτιαγμένα από ξύλο και χώμα, δεν άφησαν ίχνη, ενώ και η αρχαιολογική έρευνα, που θα μπορούσε να εμπλουτίσει τις γνώσεις μας για την περιοχή, βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα. Ωστόσο, ό,τι έχει διασωθεί -κυρίως έργα των τελευταίων 150 ετών, αν και κάποια χρονολογούνται χιλιετίες πριν- αποτελούν σημαντικές μαρτυρίες μια σπουδαίας και πολυσχιδούς καλλιτεχνικής παράδοσης, η οποία ανάγεται σε ευρείες ιστορικές -γεωγραφικές περιοχές και σε εθνικές ή φυλετικές, ομάδες.

Για να γίνει πλήρως αντιληπτή η σημασία αυτών των έργων, είναι απαραίτητος ο συσχετισμός τους με τον τρόπο ζωής, την κοινωνική οργάνωση και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις που τα γέννησαν. Αν και μπορεί να ποικίλλουν κατά τόπους, ορισμένα στοιχεία επαναλαμβάνονται και είναι κοινά σε όλες τις εικαστικές παραδόσεις της Αφρικής. Τα αγάλματα συχνά αναπαριστούν προγόνους ή θεότητες, στους οποίους προσφέρονται θυσίες προκειμένου να διατηρηθεί ο δεσμός με τον άλλο κόσμο, μεταξύ ανθρώπων και θεών, μεταξύ ζωντανών και νεκρών. Οι μάσκες, που συναντά κανείς στα χωριά και που προέρχονται από υλικά παρμένα από τα δάση ή που εκτίθενται στις τελετές μύησης, εγγυώνται την κοινωνική ευταξία με την προάσπιση των αξιών της κοινότητας και την τιμωρία των παραβατών. Η γονιμότητα των γυναικών και των χωραφιών είναι ένα τυπικό καλλιτεχνικό θέμα.

Σε κοινωνίες χωρίς γραφή η τέχνη αποτελούσε μέσο έκφρασης, παρέχοντας ένα οπτικό μέσο για την απρόσκοπτη μετάδοση των παραδόσεων. Αν και συχνά δίνεται μεγάλη προσοχή στο σχήμα των αντικειμένων, αυτά σχεδόν ποτέ δεν φτιάχνονται μόνο για ευχαρίστηση. Αυτά τα έργα δεν αποτελούν έκφραση της ελεύθερης καλλιτεχνικής φαντασίας και δεν προορίζονται για την προσωπική ευχαρίστηση ενός συλλέκτη. Φιλοδοξούν να συμβάλουν στην αρμονία του κόσμου, στην ευημερία της κοινότητας και στη διατήρηση της ζωής.