ΗΜΙΤΕΛΕΣ ΤΟΠΙΟ

Σήμερα ο περιβαλλοντικός λόγος περνά μέχρι κάποιου σημείου στην ελληνική και πολύ περισσότερο στην παγκόσμια κοινωνία. Νέοι άνθρωποι μπορούν να σταδιοδρομήσουν σε περιβαλλοντικές οργανώσεις. Επιχειρηματίες μπορούν να λάβουν επιδοτήσεις για επιχειρηματικά σχέδια που είτε πραγματικά προσφέρουν είτε απλώς προφασίζονται ότι προσφέρουν στην αντιμετώπιση της σύνθετης οικολογικής κρίσης. Οι πολιτικοί είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν φιλοπεριβαλλοντική γλώσσα για να επιτύχουν την εξουσία. Για τον εκδότη και τον δημοσιογράφο, το περιβάλλον "πουλάει". Για τον κερδοσκόπο αποτελεί φραγμό τον οποίο πρέπει τουλάχιστον να υπολογίσει.

Μέχρι πρόσφατα τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Όταν πρωτοασχολήθηκα με τα συνδεδεμένα θέματα περιβάλλοντος και πολιτισμού στην Ελλάδα κατά τα σκοτεινά χρόνια της δικτατορίας, το πρόβλημα δεν ήταν απλώς ότι ο κύκλος των ενδιαφερομένων ήταν στενός ή ότι η τότε διοίκηση είχε άλλες προτεραιότητες. Η μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας, ακόμα και μεταξύ εκείνων που επιθυμούσαν την επιστροφή των δημοκρατικών θεσμών, θεωρούσε ότι οι περιβαλλοντολόγοι ήταν κάποιου είδους περιθωριακοί, των οποίων οι απόψεις ελάχιστα έπρεπε να ενδιαφέρουν σοβαρούς ανθρώπους που ασχολούντο με τα φλέγοντα προβλήματα της πολιτικής, της οικονομίας και της κοινωνίας.

Ακόμα και πολύ αργότερα ακουγόταν φράσεις όπως "τρελοί ιδεολόγοι". Δεν ήταν άλλωστε μόνο στην Ελλάδα που συνέβαιναν αυτά, αν και η αρνητική στάση συνέχισε για πολύ περισσότερα χρόνια απ’ ότι στη Δυτική Ευρώπη. Στη Μεγάλη Βρετανία, το έγκριτο περιοδικό "Economist", που σήμερα τηρεί συνεπή φιλοπεριβαλλοντική στάση, κατά τη δεκαετία του 1960 είχε εφεύρει ως χαρακτηριστικό τύπο τον "Καθηγητή Οικοτρελλάρα" ("Professor Econut")!

Την εποχή εκείνη λοιπόν ασχολείτο κανείς με το περιβάλλον, με την ευρύτερη έννοια του όρου, μόνον εάν είχε πραγματικό πάθος για το αντικείμενο. Εάν, παραδείγματος χάριν, είχε έντονο ενδιαφέρον για τη φύση, ή για τα μνημεία, ή για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ή για τα σοβαρά προβλήματα ρ