Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ ΩΣ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΥ

[...] Μετά από πολλούς αγώνες, το 1866, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος εζήτησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο "την ένωσιν της Εκκλησίας των Ιονίων Νήσων μετά της Εκκλησίας της Ελλάδος". Η Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου (1866) αναγνωρίζει "άνευ ετέρου" αυτό το κανονικό δικαίωμα. [...] Το ίδιο έγινε και το 1882 με την προσάρτηση τμήματος της Ηπείρου και όλης της Θεσσαλίας (1881). [...] Είναι χαρακτηριστική η εκ μέρους του Οικουμενικού Θρόνου πιστότητα στα συνοδικά προστάγματα και την μακρά πράξη της Εκκλησίας. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι όλα αυτά εγίνοντο παρά την αοριστία που επικρατούσε ως προς την εξέλιξη των ελλαδικών συνόρων -όλα ήσαν αβέβαια- αλλά και τον διάχυτο μεγαλοϊδεατισμό στην περίοδο αυτή.
Η διερεύνηση του προβλήματος της "εκκλησιαστικής αφομοιώσεως της Επτανήσου", και μάλιστα επί τη βάσει πρωτογενούς αρχειακού υλικού, πολιτειακού και εκκλησιαστικού, επεχειρήθη από τον υπογραφόμενο επί τη ευκαιρία του επιστημονικού Συνεδρίου για την 140ή επέτειο (1864-2004) της Ενώσεως της Επτανήσου, που οργανώθηκε (24-27/2/2004) από την Ακαδημία Αθηνών και τη Βουλή των Ελλήνων. (από τον πρόλογο του π. Γ. Δ. Μεταλληνού)