Η ΕΝΤΟΙΧΙΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ 16ΟΥ ΚΑΙ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΖΑΓΟΡΙ

Το Δυτικό Ζαγόρι μετά την οθωμανική κατάκτηση της Ηπείρου στα 1430, αποτέλεσε ξεχωριστή ημιαυτοδιοικούμενη ενότητα. Από το 16ο αιώνα και εξής η περιοχή γνωρίζει μεγάλη πνευματική, οικονομική και οικιστική ανάπτυξη, που αποτυπώνεται και στο μεγάλο αριθμό ναών που κτίζονται και διακοσμούνται αυτή την περίοδο. Στο Δυτικό Ζαγόρι έχουμε συνολικά δέκα τοιχογραφημένα σύνολα του 16ου και 17ου αιώνα, που καλύπτουν περίοδο από το 1576 έως το 1672/73.

Τα μνημεία του 16ου αιώνα είναι:
1. Η μονή Ευαγγελίστριας στο Καστράκι του Αγίου Μηνά (1576)
2. Ο Άγιος Νικόλαος στα Καλύβια Ελαφοτόπου (τέλη 16ου)
3. Η μονή Μεταμόρφωσης στην Κλειδωνιά (β΄ μισό 16ου)

Τα μνημεία του 17ου αιώνα είναι:
4. Ο Άγιος Αθανάσιος στην Κλειδωνιά (1617)
5. Η Κοίμηση Θεοτόκου στον Ελαφότοπο (1616, 1645/46)
6. Ο Άγιος Νικόλαος στην Κλειδωνιά (1622-1623)
7. Ο Άγιος Δημήτριος στα Δολιανά (1615/16-1630)
8. Η μονή Αγίων Αναργύρων στην Κλειδωνιά (1661)
9. Η μονή Σπηλαιώτισσας στο Βοϊδομάτη (1672/73)
10. Η Κοίμηση Θεοτόκου στην Κλειδωνιά (μέσα 17ου)

Κατά το 16ο και 17ο αιώνα στην Ήπειρο συγκεντρώνεται η πλουσιότερη και ποιοτικότερη παραγωγή εντοίχιας εκκλησιαστικής ζωγραφικής, αν εξαιρέσουμε παραδοσιακά κέντρα, όπως η Καστοριά, η Βέροια και οι μοναστικές πολιτείες του Αγίου Όρους και των Μετεώρων. Στη διάρκεια του 16ου αιώνα στην περιοχή ανθίζει η περίφημη σχολή της ΒΔ. Ελλάδας, που ασκεί καταλυτική επιρροή στους μεταγενέστερους ζωγράφους όλου του ελλαδικού χώρου. Παράλληλα, παρατηρείται περιορισμένη επιρροή της κρητικής σχολής, της οποίας οι επιδράσεις - αν και δεν καθίστανται ιδιαίτερα εμφανείς στην Ήπειρο - αποτυπώνονται στη χρήση κοινών προτύπων με τη σχολή της ΒΔ Ελλάδας. Στην ευρύτερη περιοχή εργάζονται το 15ο και 16ο αιώνα ζωγράφοι, οι οποίοι δημιουργούν παράδοση κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, όπως ο Ξένος Διγενής και ο Ονούφριος, ενώ στη διάρκεια του 16ου αιώνα δρουν στην Ήπειρο οι πρώτες οργανωμένες ομάδες ζωγράφων, που θα κυριαρχήσουν στην παραγωγή της Βόρειας Ελλάδας τον επόμενο αιών