ΣΑΡΑΚΑΤΣΙΑΝΑΙΟΙ, ΣΥΡΡΑΚΟ ΚΑΙ ΣΑΚΑΡΕΤΣΙ

[...] Σκοπός αυτής μου της μελέτης δεν είναι βέβαια η απόδειξη του τόπου καταγωγής των Σαρακατσιάνων. Ούτε πιστεύω ότι θα υπάρξει και ειδικός ακόμη σοβαρός ερευνητής επιστήμονας που θα το επιχειρήσει. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει το αναγκαίο αποδεικτικό υλικό, στο οποίο θα μπορούσε να θεμελιώσει την άποψή του, γιατί τέτοιο υλικό δεν μπορεί να υπάρχει. Το όνομα Σαρακατσιάνοι είναι σχετικά πρόσφατο, μόλις 200 ή έστω 250 ετών. Η ιστορία των Σαρακατσιαναίων στα Βυζαντινά και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας καλύπτεται υπό το όνομα "βλάχος", που δηλώνει τον ορεσίβιο νομάδα κτηνοτρόφο και καταλάμβανε όλους τους ορεινούς κτηνοτροφικούς πληθυσμούς της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο. Το όνομα Σαρακατσιαναίοι είναι "παρατσούκλι" του κατακτητή στα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που μ' αυτό προσδιόρισε και διαχώρισε το νομαδικό αυτό "φύλο" των υπηκόων του από τα άλλα νομαδικά "φύλα", αποδίδοντας με το όνομα Καρα-Κατσιάν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής της ελληνικής νομαδικής γενιάς.

Εκείνο που επιχειρείται σ' αυτή τη μελέτη μου είναι η απόδειξη ότι οι Σαρακατσιαναίοι δεν κατάγονται ούτε από το Συρράκο, ούτε από το Σακαρέτσι. Σαθρά αντίθετα επιχειρήματα και προσωπικές αβάσιμες επινοήσεις ορισμένων είναι οι διατυπωμένες απόψεις. Πρόχειρες και επιφανειακές είναι οι αποδοχές τους από τους μεταγενέστερους, που αναφέρονται στις αθεμελίωτες αυτές επινοήσεις. Και κατά τις επαναλήψεις εμφιλοχωρούν και παραποιήσεις των αρχικών ισχυρισμών, άλλες σκόπιμες, γιατί υπηρετούσαν κάποια συμφέροντα και άλλες από άγνοια ή παρερμηνεία. Κάποια μάλιστα επιχειρήματα διατυπώνονται με τόση ελαφρότητα και επιπολαιότητα που προκαλούν έκπληξη και αποστροφή ή πολλά ερωτηματικά για την τόλμη ορισμένων να καταπιάνονται με ένα τόσο σοβαρό, δυσεπίλυτο, δύσκολο ζήτημα. [...]

(από την εισαγωγή του συγγραφέα)